Het gebruik van azijn tegen onkruid is in Nederland verboden. Wie zich hier niet aan houdt, riskeert een boete, ook al zijn de exacte boetebedragen niet altijd openbaar of gemakkelijk te achterhalen. Toch is het duidelijk dat deze praktijk niet toegestaan is en negatieve gevolgen kan hebben voor zowel de gebruiker als het milieu. In dit artikel gaan we in op waarom het gebruik van azijn als onkruidverdelger problematisch is, wat de risico’s zijn en welke alternatieven milieuvriendelijker en effectiever kunnen zijn.
Waarom mensen azijn gebruiken tegen onkruid
Veel mensen grijpen naar huis- tuin- en keukenmiddelen zoals schoonmaakazijn om onkruid op bijvoorbeeld paden, opritten of terrassen te verwijderen. Azijn is goedkoop, overal verkrijgbaar en lijkt, op het eerste gezicht, een natuurlijke en veilige optie. Bovendien zijn online talloze doe-het-zelftips te vinden die het gebruik van azijn als alternatief voor chemische bestrijdingsmiddelen aanprijzen. Dit leidt tot de veronderstelling dat azijn een onschuldig en milieuvriendelijk middel is. Niets is echter minder waar.
De wetgeving: wanneer is azijngebruik verboden?
Hoewel azijn vrij verkrijgbaar is en in de keuken gebruikt mag worden, is het gebruik van azijn als bestrijdingsmiddel in Nederland wettelijk verboden. Dit valt onder de regelgeving voor gewasbeschermingsmiddelen. Alleen producten die een toelating hebben van het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb) mogen worden gebruikt om onkruid te bestrijden. Azijn valt hier niet onder, en daarom mag het niet voor dit doel worden ingezet.
Wie dit toch doet, overtreedt de wet en kan dus een boete krijgen. Handhaving hiervan is echter niet eenvoudig, zeker niet in de privésfeer. Minister Van Veldhoven heeft eerder al aangegeven dat controle bij particulieren lastig is, maar benadrukt wel het belang van bewustwording en het vermijden van risico’s voor de omgeving.
De risico’s van azijn voor mens en milieu
Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) heeft laten onderzoeken wat het gebruik van azijn betekent voor de volksgezondheid en het milieu. Daarbij is vastgesteld dat vooral sterke azijnconcentraties, vaak gebruikt bij onkruidbestrijding, serieuze risico’s met zich meebrengen.
- Bij concentraties vanaf 10% kan azijn huid- en oogirritatie veroorzaken.
- Bij hogere concentraties kunnen zelfs brandwonden optreden.
- Azijn tast het bodemleven aan en vormt een gevaar voor waterorganismen wanneer het in het riool of open water belandt.
Hoewel azijn een natuurlijke oorsprong heeft, betekent dat niet dat het onschadelijk is. In feite kan het gebruik ervan meer kwaad dan goed doen, zowel voor de natuur als voor de veiligheid van degene die ermee werkt.
De oproep van milieuorganisaties
Milieuorganisaties, zoals Velt, waarschuwen al langer voor het gebruik van azijn als onkruidverdelger. Naast de schadelijke gevolgen voor de bodem en het waterleven wijzen zij erop dat azijn ook andere planten kan aantasten. Een scheut azijn die in de buurt van een boomstronk, een heg of zelfs het gazon terechtkomt, kan ongewenste schade aanrichten die vaak pas later zichtbaar wordt.
Daarom pleiten zij voor alternatieve en milieuvriendelijke manieren van onkruidbestrijding. Niet alleen zijn deze methoden veiliger voor mens en dier, ze dragen ook bij aan de biodiversiteit in de tuin en voorkomen verdere bodemverarming.
Wat zijn de alternatieven voor azijn?
Gelukkig zijn er genoeg manieren om onkruid te verwijderen zonder het gebruik van potentieel schadelijke stoffen. Hieronder volgen enkele van de meest gebruikte en aanbevolen methoden:
- Harken of schoffelen: Regelmatig losmaken van de grond voorkomt dat onkruid wortel kan schieten.
- Borstelen: Vooral effectief op bestrating en terrassen; hiermee haal je onkruid weg zonder chemicaliën.
- Heet water: Door kokend water over onkruid te gieten, beschadig je de celstructuur en sterft het plantje af.
- Onkruidbrander: Warmte- of infraroodbranders doden het onkruid zonder contact met schadelijke stoffen.
- Handmatig wieden: De ouderwetse methode, maar wel de meest precieze, zeker bij hardnekkige soorten.
Hoewel sommige van deze methoden wat meer tijd en moeite vragen, dragen ze structureel bij aan een gezondere tuin en een beter milieu.
Handhaving en bewustwording
Zoals gezegd zijn er in de praktijk weinig controles bij particulieren thuis. Het is namelijk lastig na te gaan of iemand azijn gebruikt als schoonmaakmiddel of als onkruidverdelger. Toch is dit geen vrijbrief om het dan maar te blijven gebruiken. Minister Van Veldhoven noemt bewustwording een sleutelbegrip: mensen moeten zich realiseren dat hun handelen effect heeft op de omgeving, hoe klein ook. Door te kiezen voor milieuvriendelijke methoden, dragen we allemaal bij aan een gezondere leefomgeving.
Het is daarom belangrijk goed geïnformeerd te zijn over wat wel en niet mag in de tuin en zich hierin te laten leiden door betrouwbare informatie in plaats van doe-het-zelf-blogs of vage tips op sociale media.
Wat zou jij doen als je onkruid wilt verwijderen? Gebruik jij al milieuvriendelijke methoden of heb je ervaring met alternatieven waar je enthousiast over bent? Laat het weten in de reacties en inspireer anderen om ook bewuste keuzes te maken in hun tuinonderhoud.
