Zeurende pijn in de kaak en het oor komt vaker voor dan je misschien zou denken. Deze pijnklachten kunnen mild maar langdurig zijn, en hebben vaak invloed op het dagelijks functioneren. Omdat de kaak en het oor zich in elkaars nabijheid bevinden en er een nauwe verbinding is tussen zenuwen en spieren in dit gebied, kan pijn in het ene gebied uitstralen naar het andere. Dit artikel bespreekt de mogelijke oorzaken, symptomen en behandelingsopties van deze vervelende klachten.
Temporomandibulaire disfunctie (TMD)
Een van de meest voorkomende oorzaken van zeurende pijn in de kaak en het oor is temporomandibulaire disfunctie, ook wel afgekort als TMD. Dit is een verzamelnaam voor problemen met het kaakgewricht en de bijbehorende spieren. Het kaakgewricht, ook wel het temporomandibulaire gewricht (TMG) genoemd, is het scharnier dat de kaak met de schedel verbindt. Een disfunctie daarvan kan leiden tot:
- Pijn bij het kauwen of praten
- Een knappend of krakend geluid bij het openen van de mond
- Stijve of vermoeide kaakspieren
- Pijn die uitstraalt naar het oor of hoofd, soms zelfs tot hoofdpijn aan toe
Een veelvoorkomend symptoom van TMD is het onbewust samenklemmen van de kaken of tandenknarsen, ook wel bruxisme genoemd. Vooral tijdens de slaap gebeurt dit vaak, waardoor de symptomen ‘s ochtends het hevigst kunnen zijn.
Tandproblemen als oorzaak
Ook tandheelkundige aandoeningen kunnen pijn veroorzaken die niet alleen in de tanden wordt gevoeld, maar ook uitstraalt naar de kaak of het oor. Veelvoorkomende problemen zijn onder andere:
- Tandbederf (cariës): Diepe gaatjes kunnen tot op de wortel gaan en zenuwpijn veroorzaken, wat uitstraalt richting kaak en oor.
- Ontsteking van het tandvlees (gingivitis of parodontitis): Deze ontstekingen kunnen zorgen voor een kloppende, zeurende pijn die zich verspreidt.
- Een tandabces: Een infectie onder een tand of kies kan zwelling en druk veroorzaken, met uitstraling naar omliggende structuren.
- Doorkomende verstandskiezen: Zeker bij jongvolwassenen is dit een veelvoorkomende klacht. De druk van een verstandskies die geen ruimte heeft om volledig door te komen, kan een constante pijn genereren in de kaak, met mogelijk uitstraling naar het oor.
Spier- en gewrichtsklachten
Pijn in de kaakregio hoeft niet altijd een tandheelkundige oorsprong te hebben. Ook aandoeningen van spieren en gewrichten kunnen verantwoordelijk zijn. Denk hierbij aan:
- Artritis: Ontstekingen in het kaakgewricht zelf kunnen stijfheid en zeurende pijn teweegbrengen. Dit komt soms voor bij mensen met reumatoïde artritis.
- Spanning en stress: Langdurige stress leidt vaak tot het aanspannen van kaakspieren, zelfs zonder dit door te hebben. Dit kan leiden tot spiervermoeidheid en pijnlijke spanningsklachten.
Mensen die onder spanning leven of regelmatig last hebben van spanningshoofdpijn en spierklachten, behoren tot de risicogroep voor deze vorm van kaak- en oorpijn.
Oor- en bijholteaandoeningen
Soms is de oorsprong van pijn in het oor of de kaak geen tandprobleem of een kaakgewrichtsaandoening, maar ligt de oorzaak in een oorinfectie of bijholteontsteking (sinusitis). Hoewel deze klachten doorgaans eenvoudig herkenbaar zijn aan bijkomende symptomen, zoals koorts, verstopte neus of loopoor, is het bij mildere vormen soms lastig te onderscheiden.
De buis van Eustachius (die het middenoor verbindt met de keelholte) ligt dicht bij de kaak. Een ontsteking of verhoogde druk in dit gebied kan zich makkelijk uiten in de vorm van uitstralende kaakpijn. Hetzelfde geldt voor drukveranderingen in de bijholten, wat vaak gepaard gaat met hoofdpijn en zwaartegevoel in het gezicht.
Wanneer naar de huisarts of tandarts?
Omdat de oorzaken van kaak- en oorpijn zeer uiteenlopen, is het belangrijk om bij aanhoudende of toenemende klachten medisch advies in te winnen. Een tandarts kan beoordelen of er sprake is van een tand- of kaakprobleem, terwijl een huisarts kan helpen bij het uitsluiten van oorinfecties of andere aandoeningen.
Spoedhulp is geboden wanneer de pijn gepaard gaat met hoge koorts, moeite met openen van de mond of slikproblemen, of wanneer er zwelling optreedt die toeneemt in omvang. In andere gevallen is een niet-urgente verwijzing naar een kaakchirurg, fysiotherapeut of gnatholoog (specialist in kaakproblemen) soms nodig.
Wat kun je zelf doen?
Naast professionele behandelingen zijn er ook enkele dingen die je zelf kunt doen om de klachten te verlichten:
- Vermijd hard of taai voedsel dat extra inspanning van de kaak vereist.
- Gebruik warmtecompressen op de kaakspieren om deze te ontspannen.
- Let op je houding, vooral bij beeldschermwerk, om te voorkomen dat spanning zich in je gezicht en nek vastzet.
- Probeer stress te verminderen door ontspanningsoefeningen of mindfulness.
Tot slot
Zeurende pijn in de kaak en het oor hoeft niet ernstig te zijn, maar het is wel belangrijk om de oorzaak goed te laten onderzoeken om erger te voorkomen. Of het nu gaat om een eenvoudig tandprobleem, spierspanning door stress of een onderliggende gewrichtsaandoening, er zijn passende behandelingen beschikbaar. Blijf in ieder geval niet rondlopen met langdurige pijn.
En als je tussen de pijn en het zoeken naar oplossingen even een moment van afleiding zoekt: vraag je je ook wel eens af hoe oud is Xavi Simons? Kleine afleidingen helpen soms verrassend goed tegen piekeren, en dat is weer bevorderlijk voor je kaakspieren.
